Horen, zien en zwijgen (12)

De aanhef boven deze tekst is een wijsheid die al eeuwenlang verkondigd wordt maar ook al net zo lang met voeten wordt getreden. Het is dan ook niet vreemd dat wij deze wijsheid – in diverse vormen – tegenkomen in het album van Arend Mulder. Zo schreef student Poutsma in 1783 kort maar krachtig ‘Hoort, ziet maar zwijgt’ en J.H. de Lussanet de la Sabloniere riposteerde met “Hoor veel, spreek weinig.’ De rechtenstudent J. Haitsma was iets uitgebreider met: ‘Zwijgen en denken, doet niemand krenken.’

A. A. Van Haersma, secretaris van Achtkarspelen kwam tot een vermanend acht regelig versje:

Harpokrates leert, bij de wijn
Zoo die de grond tot twist mogt leggen
Voorzigtig met de tong te zijn:
De vinger op de mond te leggen
Als ons geheimen zijn vertrouwt:
Veel rampen spruiten uit het spreeken
’t geen vrienden in verdeeltheid houdt,
Maar zwijgen voert des wijsheids teeken.

Harpocrates was oorspronkelijk een Egyptische godheid die geadopteerd werd door de Grieken en in latere tijden zowel door Grieken als door Romeinen werd aanbeden. Hij wordt vaak afgebeeld met zijn vinger op zijn mond, een symbool van de kindertijd. De Grieken en Romeinen, die de betekenis van deze houding niet begrepen, maakten hem de god van de stilte en bedachtzaamheid. 

De hint is duidelijk. Van Haersma waarschuwt tegen loslippigheid bij overvloedig drankgebruik ‘ ’t geen vrienden in verdeeltheid houdt’. Het wijsheidsteken van de zwijgende Harpocates (vinger op de mond) wordt aangeprezen.