Kort en krachtig (4)

Botnia boven! De boeken onder,
Die ’t niet wil, dien sla de donder.
                Ex Wagenario adumbratum
                (vrij naar Wagenaar)

Dit heeft uit waare genegentheit, voor A. Mulder
Bewooner van het oud Adelijk Botnia, geschreeven
               M. IJpeij J.U. Stud. (Juridisch student)


Symb. (lijfspreuk)
Concordia et Constantia (Eendracht en Volharding)

Klein Botnia op de Breedeplaats in Franeker

Naast het adellijk ‘Groot Botnia’ (zie deel 3) is er op de Breedeplaats ook een ‘Klein Botnia’. Het is gebouwd in de 16de eeuw en diende enige tijd als woonhuis voor ‘olderman’ Jarich van Botnia. In de 17de eeuw werd het huis lange tijd bewoond door professor Röell, hoogleraar theologie aan de Franeker universiteit. In 1853 kreeg het een bestemming als stadsweeshuis. De ingemetselde gevelsteen herinnert daar nog aan. In die gevelsteen staan ook de initialen B.B. die verwijzen naar de bekende dominee Balthasar Bekker die toen in Franeker diaken en weesmeester was.

Het rijmpje is een vrije bewerking uit Vaderlandsche Historieën dl. 14 van de historicus Jan Wagenaar (1709-1773). Het originele citaat luidt: ‘Tromp boven! De Witten onder! Die ’t zo niet wil, dien sla de donder.’ Het is een beschrijving van de moord op de gebroeders Johan en Cornelis de Witt (1672) waarbij admiraal Tromp de kant van de Oranjes koos en wellicht zelfs betrokken was bij de lynchpartij op de gebroeders De Witt.

Biografie

Mathijs IJpeij (Franeker 1762 – Leeuwarden 1817) bekleedde na zijn studie verschillende bestuursfuncties in Friesland. Hij was een zoon van Adolphus IJpeij en een kleinzoon van Nicolaes IJpeij, beiden hoogleraar in Franeker. Zelf liet hij zich als student aan de Franeker universiteit inschrijven in 1782.